Đánh giá tại hội nghị cho thấy, giai đoạn 2021-2025, Trung ương giao tổng vốn đầu tư phát triển là 11 nghìn 731,5 tỷ đồng cho 5 tỉnh vùng Tây Nguyên để thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia, chiếm 11,73% nguồn lực đầu tư để thực hiện 3 chương trình trên cả nước. Đến 31/8/2022, 5/5 tỉnh đã hoàn thành việc phân bổ, giao kế hoạch vốn ngân sách Trung ương giai đoạn 2021-2025.
Ngân sách Trung ương năm 2022 hỗ trợ thực hiện 3 chương trình cho vùng Tây Nguyên là 3 nghìn 878,7 tỷ đồng. 5 tỉnh trong Vùng bố trí ngân sách địa phương để thực hiện 3 chương trình là trên 877 tỷ đồng.
Về tình hình giải ngân kế hoạch vốn ngân sách Nhà nước, lũy kế thanh toán từ đầu năm đến 31/12/2022 của 3 chương trình tại vùng Tây Nguyên là 1.348,7 tỷ đồng, đạt trên 34,7% kế hoạch, thấp hơn 2,96% so với bình quân cả nước.
5/5 tỉnh trong Vùng đã giải ngân khoảng 92,9% vốn ngân sách địa phương để thực hiện 3 chương trình. Năm 2023, tổng vốn ngân sách Trung ương giao cho 5 tỉnh vùng Tây Nguyên là trên 3.084,1 tỷ đồng. Tính đến 31/1 vừa qua, có 3 tỉnh hoàn tất phân bổ kế hoạch vốn; 2 tỉnh chưa hoàn tất phân bổ vốn là Đắk Lắk và Gia Lai.
Các địa phương cũng đã nêu lên những khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia. Đối với chương phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Trung ương chưa ban hành một số văn bản quy phạm pháp luật, văn bản hướng dẫn; một số quy định do Trung ương ban hành, hướng dẫn chưa phù hợp thực tế địa phương.
Đối với chương trình xây dựng nông thôn mới, Trung ương chưa hướng dẫn cơ chế lồng ghép nguồn vốn trong thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia; chưa hướng dẫn các mức chi cụ thể đối với nội dung chi triển khai Chương trình OCOP; chưa ban hành quy định việc quản lý, vận hành công trình…
Về chương trình giảm nghèo bền vững, Trung ương chưa hướng dẫn cụ thể đối với một số nội dung tại thông tư số 17/2022 của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, chưa quy định cụ thể đối tượng người lao động có thu nhập thấp…
Tại hội nghị, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Đắk Nông - Lê Văn Chiến báo cáo tình hình giải ngân nguồn vốn thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia năm 2022 trên địa bàn tỉnh; những khó khăn, vướng mắc và giải pháp năm 2023.
Đắk Nông cam kết với Chính phủ và các Bộ, ngành, sẽ giải ngân 100% vốn cả 3 chương trình mục tiêu quốc gia.
Để thực hiện được mục tiêu trên, cùng với sự nỗ lực, quyết tâm của tỉnh, Đắk Nông đề nghị Ủy ban Dân tộc sớm ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản hướng dẫn, quy định, định mức hỗ trợ nhà ở, đất ở, đất sản xuất (Dự án 1) và hỗ trợ phát triển sản xuất, sinh kế cho cộng đồng (Tiểu dự án 3 thuộc Dự án 3); Hướng dẫn về tiêu chí lựa chọn, công nhận và thẩm quyền phê duyệt đối tượng cốt cán trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số để địa phương có cơ sở triển khai thực hiện nội dung số 01, Tiểu dự án 1 của Dự án 10 thuộc Chương trình và Ban hành các văn bản hướng dẫn cơ chế lồng ghép nguồn vốn trong thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia theo quy định tại Quyết định số 263 của Thủ tướng Chính phủ.
Đồng chí Lê Văn Chiến cũng đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông sớm ban hành các văn bản hướng dẫn Tiểu dự án 2 về ứng dụng công nghệ thông tin hỗ trợ phát triển kinh tế-xã hội và đảm bảo an ninh trật tự vùng đồng bào dân tộc thiểu số thuộc Dự án 10 để địa phương có sơ sở triển khai thực hiện.
Lãnh đạo các Bộ, ngành, địa phương cũng đã trao đổi, tìm hướng tháo gỡ khó khăn và phát huy hiệu quả trong thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia tại các tỉnh Tây Nguyên.
Phát biểu kết luận tại hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang nhấn mạnh, thời gian qua, vẫn còn tình trạng sử dụng các nguồn vốn chưa hợp lý cho từng chương trình, từng công trình và từng địa phương. Vì áp lực giải ngân, nguy cơ có những công trình chất lượng không cao, hồ sơ thủ tục không đầy đủ. Phó Thủ tướng lưu ý, nhiệm vụ trong năm 2023 rất nặng nề, đòi hỏi các Bộ, ngành, địa phương phải vào cuộc quyết liệt; đến hết quý I năm nay phải hoàn tất những văn bản còn nợ và rà soát một số nội dung có tính chất quyết định cũng như những văn bản còn chồng chéo, chưa rõ.
Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cũng đề nghị các Bộ, ngành, địa phương phải tăng cường công tác phối hợp, triển khai ngay các nội dung, phần việc đã đề ra. Tăng cường kiểm tra, giám sát việc triển khai thực hiện các chương trình ở các địa phương.
Ngô Lan-Văn Chinh